Dddd
PEŁNA WERSJA PRZEWODNIKA PO DOMINIKANIE
Dengue – choroba tropikalna przenoszona przez komary. Istnieją jej 4 rodzaje: 2 "łagodne" i 2 "cięższe". Ja sam zachorowałem na łagodną postać tej choroby - będąc na Dominikanie. Zostałem ukąszony przez zainfekowanego komara gdzieś w okolicach Gaspar Hernandez, aby w Sosua, miejscowości do której dojechałem parę dni później, mieć już pełne objawy choroby. Nie było to jednak nic tak strasznego (chociaż w trakcie chorowania czułem się fatalnie) – 1,5 dnia bardzo wysokiej gorączki (około 40 stopni) i bardzo silny ból głowy. Po 2 dniach choroba samoistnie zaczynała ustępować; osłabienie trwało kolejnych parę dni. Dengue powoduje silny spadek liczby płytek krwi – dlatego dobrze po przebyciu choroby [...CZYTAJ DALEJ]
Deszcz – na Dominikanie zawsze przynosił błogosławione ochłodzenie. Co ciekawe, temperatura rzeczywiście istotnie spadała podczas obfitych opadów deszczu, co np. w krajach prawdziwie tropikalnych (tych bliżej równika, jak np. Tajlandia) nie zawsze jest takie oczywiste. Są miejsca w kraju, na których pada częściej i są to najczęściej góry i tereny górzyste. Warto brać to pod uwagę. Najwięcej deszczu doświadczyłem na Dominikanie od czerwca do września - zdarzało się wtedy, że przez tydzień - dwa, w pewnych miejscach w kraju (jak np. Las Terrenas) padało prawie codziennie.
Domino – najpopularniejsza gra, na, nomenomen – Dominikanie. Każdego popołudnia można spotkać panów lub mieszane towarzystwo grających namiętnie w domino. Ta prosta, lecz wymagająca nieco myślenia gra zjednała sobie serca większości Dominikańczyków.
Panowie grają w domino i nic się nie przejmują. Młody w niebieskiej koszulce wygrywa po raz kolejny....
Duarte – Juan Pablo Duarte, czyli bohater wojny o niepodległość z rąk Haiti, wojny z polowy XIX wieku. Odpowiednik polskiego Pilsudskiego, czyli postać powszechnie znana i szanowana. Dodatkowo myśliciel, filozof, intelektualista, który dal podstawy prawne i ideowe dla istnienia państwa zwanego Republika Dominikany. W prawie każdym mieście znajduje się ulica nazwana na jego cześć. Jego podobizna widnieje tez na monecie 10 pesos.
Dulce de leche, dulce de coco – tanie, pożywne, zdrowe i naturalne słodycze szeroko dostępne na Dominikanie. Dulce de leche to coś w rodzaju rodzimych "krówek", jednak nie tak słodkie... Dulce de coco to natomiast słodycz z kokosa. Ich ceny oscylują wokół 5-40 pesos w zależności od wielkości kawałka tej słodyczy.
Dulce de leche, czyli coś jak nasza krówka, ale nie do końca..Bardzo dobre. Zawiniątko na liściu w cenie około 40 pesos, zdjęcie robione gdzieś w Jarabacoa.
Duro – slangowe określenie z hiszpańskiego z Dominikany na osobę skąpą, która nie lubi się dzielić tym co ma.[...CZYTAJ DALEJ]
Dzieci – to, czego na Dominikanie jest mnogość. Dominikańczycy przeważnie są wielodzietni; każdy syn i siostra mają wielu braci, przeważnie 3-5, jednak czasami i więcej niż 6.... To sprawia, że Dominikana jest statystycznie "młodym" krajem, któremu nie zagraża ujemny przyrost naturalny. Zagraża i istnieje natomiast – ubóstwo i moim zdaniem jedną z głównych przyczyn jego istnienia jest właśnie wielodzietność Dominikańczyków. Jak ktoś, kto
[...CZYTAJ DALEJ]
"Przyszłość narodu" licznie reprezentowana- "tu i teraz", czyli dominikańskie dzieci.....
Dziury w drodze – czyli coś , na co trzeba uważać, przemieszczając się po kraju swoim własnym pojazdem. Dominikańskie drogi nie należą do najlepszych na świecie; często są utkane dziurami niczym przysłowiowy ser szwajcarski. Prawdziwą plagą jest wykradanie krat studzienek kanalizacyjnych na drodze – zostaje wtedy po nich wielka drogowa dziura, na której można urwać koło lub uszkodzić zawieszenie.... Na tutejszych drogach istnieją więc dziury wszelkiego rodzaju
[...CZYTAJ DALEJ]
Niestety - wcale nie taki rzadki widok. Ze studzienek notorycznie wykradane są włazy, co sprawia, że mamy takie oto zjawisko na drodze...Proszę sobie wyobrazić wjechanie w taką drogową "nierówność" motocyklem przy większej prędkości... Dlatego m.in. na Dominikanie nie powinno jeździć się w nocy - można przeoczyć taki drogowy "rodzynek" i nieźle się urządzić
Eeee
Edukacja – wg standardów europejskich, większość Dominikańczyków jest źle wyedukowana. Istnieje oficjalny system edukacji, jednak nie wszyscy są jego uczestnikami; nie wszyscy kończą też nawet pierwsze klasy podstawówki. Kraj ma ciągle dosyć wysoki stopień analfabetyzmu (15-20 %), jednak poziom ten jest o wiele lepszy od swojego sąsiada – Haiti. To samo tyczy się edukacji seksualnej, edukacji zdrowotnej itd. A propos edukacji seksualnej – większość Dominikańczyków zostaje rodzicami w bardzo młodym wieku (zdarzają się nawet 13letnie matki), sporo matek samotnie wychowuje dzieci itd. Czy niechciane ciąże są winą braku edukacji , czy też tylko wynikiem chwili porywu namiętności (niefrasobliwość i spontaniczność ludzka wynikająca z klimatu), trudno oceniać... Poziom szkół jest na różny ; wielu ekspertów narzeka na brak kreatywności i wykorzenianie samodzielnego myślenia przez lokalny system edukacji – jednak tak naprawdę można to zarzucić każdemu systemowi edukacyjnemu w większości krajów...Znajomy Holender, mieszkający tutaj od ponad 20 lat, tak opisywał tutejszy system edukacyjny
[...CZYTAJ DALEJ]
"Centrum edukacyjne" dla najmłodszych gdzieś na półwyspie Samana na Dominikanie
El tigre – czyli tygrys. Rozumiany jednak nie jako zwierzę – tygrys, ale tygrys co drzemie w człowieku. Jeśli usłyszymy więc na Dominikanie, że "z niego to jest niezły tygrys", albo "lepiej tam nie idź, tam czają się same tygrysy", Dominikańczycy mają co innego na myśli. Mówiąc w skrócie – el tigre – tygrys, to człowiek
[...CZYTAJ DALEJ]
Emergencia – czyli izba przyjęć pogotowia ratunkowego. Z reguły w każdym dominikańskim mieście i miasteczku (lub w jego najbliższej okolicy). Całkowicie darmowa, również dla
[...CZYTAJ DALEJ]
Emigracja – rzecz, o której myśli spory odsetek Dominikańczyków. Główne i wymarzone kierunki emigracji to Ameryka Północna (głównie USA) i czasami Europa. Pensje większości ludzi pozostają tak niskie (przy cenach często równych cenom krajów bardziej rozwiniętych), że emigracja wydaje się jedynym sensownym rozwiązaniem. Pamiętam scenę z hiszpańskiego filmu "Princesas" – o prostytutkach żyjących w Hiszpanii. Jedna z bohaterek filmu była z właśnie z Dominikany. Zapytana pewnego razu, czy w jej kraju
[...CZYTAJ DALEJ]
Dominikana, okolice Nagua. Panowie na zdjęciu wcale nie próbują dostać się do Portoryko. Oni tylko wodują łódkę na połów ryb (chyba)...
Empanada – podstawowa przekąska serwowana w cafeteriach. Jest to duży quasi – pierożek na cieście francuskim (ale nie słodkim), z wkładką. Wkładki: kurczak, ser, szynka i ser, warzywa i kurczak. Czasami także bez żadnej wkładki, samo ciasto. Przyzwoicie dobry i sycący. Z reguły kosztuje od 10-15 do ok. 40 pesos.
Expaci – czyli ludzie, najczęściej z Europy i Ameryki Północnej, żyjący od jakiegoś czasu w tym kraju na stałe, często posiadający własne domy, biznesy tutaj etc. Najwięcej expatów można spotkać w Santo Domingo i okolicach, w prowincji Altagracia, Samana, Puerto Plata – generalnie rzecz ujmując – w miejscowościach turystycznych, gdyż to z reguły tam mają swoje biznesy nastawione na turystów, często z tego samego kraju co oni. Półwysep Samana upatrzyli sobie przeważnie Włosi i Francuzi, region Puerto Plata również Włosi, ale też Niemcy, Amerykanie i czasami Anglicy. W kraju
[...CZYTAJ DALEJ]
Europa – kolejny cel emigracji Dominikańczyków, jednak zdecydowanie rzadziej wybierany niż USA. Większość dominikańskiej emigracji do Europy płynęła głównie do Hiszpanii, a więc kraju- matki dla Latynosów. Jednak ostatnie kłopoty Hiszpanii, gdzie pracy nie mogą znaleźć nawet rodowici Hiszpanie, którzy uciekają ze swojego kraju, sprawiają, że ta fala emigracji znacznie się zmniejszyła. Istnieją pojedyncze przypadki emigrowania Dominikańczyków i Dominikanek do krajów takich jak Włochy, Holandia, Belgia czy Niemcy – jest to najczęściej emigracja matrymonialno – towarzyska, która występuje gdy mężczyzna lub kobieta z tych europejskich krajów sprowadza wybranka/kę swojego serca (lub pożądania) do swojej ojczyzny.
Ffff
Farmacia – apteka. Co normalne, dostępna praktycznie w każdym miejscu na Dominikanie. W środku zaskakiwać mogą jednak ceny leków, które są
[...CZYTAJ DALEJ]
Farmacia, czyli apteka na Dominikanie. Niestety, wiele najprostszych specyfików bywa tutaj niedostępnych (jak np. plastry), a te które są dostępne bywają droższe niż w aptekach w Polsce... Sytuację ratują generyki (nie tylko viagry...)
Ferreteria – miejsce, gdzie udaje się ktoś chcący pomajsterkować i potrzebujący materiałów budowlanych lub artykułów gospodarstwa domowego. Można tu kupić wszystko, począwszy od farb, młotków a kończąc na specjalistycznych wiertarkach i kosiarkach. Bardzo często ferreterie świadczą różnego rodzaju usługi budowniczo- naprawcze, dorabiają też klucze. Jest to punkt handlowy dostępny w każdym miasteczku i mieście dominikańskim.
Ferreteria na Dominikanie, czyli "wszystko dla majsterkowiczów i dla domu"
Fryzjer – czyli po hiszpańsku peloqueria. Zwykły męski fryzjer bez modelowania jakiejś fantazyjnej fryzury (czyli po prostu zwykłe strzyżenie) kosztuje ok. 100-150 pesos. Kobiety płacą już jednak wielokrotnie więcej podczas wizyty u damskiego fryzjera i tam nierzadkie jest wydawanie przez panie ok. 500 pesos za bardziej wyszukane usługi fryzjerskie. Pomimo, że sam wystrój "zakładu fryzjerskiego" dla mężczyzn nie jest jakoś specjalnie bogaty i wyszukany, jednak panowie fryzjerzy znają się na swojej robocie.
Gggg
Gazety – na Dominikanie ukazuje się parę dzienników, m.in "Listin Diario" i "Hoy". Czytanie gazet to dobry sposób na podszkalanie swojego hiszpańskiego.
Granica – Dominikana ma w praktyce tylko jedną "aktywną" granicę – lądową z Haiti. W bliskości tejże występuje spora koncentracja posterunków wojskowych, policyjnych, patroli drogowych itd, które głównie zajmują się wyłapywaniem nielegalnych imigrantów z Haiti.
Gringo - no, czyli gringo. Określenie na przybysza z zewnątrz, który często nie mówi po hiszpańsku i odstaje nieco od miejscowych realiów. Tyle w teorii. Rzadko słyszałem to określenie na własne uszy – może tylko parę razy ktoś mnie tak określił zwracając się bezpośrednio do mnie. Nigdy nie było jednak w tym
[...CZYTAJ DALEJ]
Dos gringas de Italia, czyli 2 białe spacerowiczki na plaży w Las Terrenas
Gua- gua – minibus kursujący na trasach dłuższych i krótszych. Przeważnie bez klimatyzacji (za to z otwartymi drzwiami), z maksymalnym ściskiem pasażerów w środku (o 1/3 więcej niż przewiduje konstrukcja auta) i szalonym kierowcą, któremu pomaga cobrador, czyli pan inkasujący za bilety, układający pasażerów na siedzeniach i generalnie odpowiadający za to, ile osób siedzi w środku. Kierowca ma ważniejsze rzeczy na głowie – drogę, na której przeważnie podejmuje wyścig z innymi jej użytkownikami a jego gua gua jest niczym "ręka Boga/boska ręka" Maradony. Jazda guaguą doskonale oddaje koloryt Dominikany
[...CZYTAJ DALEJ]
Gua gua są dobre na krótszych odcinkach i tam gdzie nie jeżdżą długodystansowe busy typu CaribeTours lub Metro (czasami używa się Gua Gua aby dojechać do jakiegoś większego huba transportowego i tam łapać bus długodystansowy), które
[...CZYTAJ DALEJ]
GuaGuas mają ścisłe określone trasy, którymi jeżdżą stale (z miasta A do miasta B), jednak nie mają ścisłe określonych przystanków i kierowca zawsze zatrzymuję się na życzenie któregokolwiek z pasażerów (jednak w celu wyjścia pasażera, a nie robienia sobie przerwy). To samo w drugą stronę – jeśli na trasie guaguas będą stali ludzie, którzy chcą do niej wejść, a cobrador stwierdzi, że w "sumie to w środku jest jeszcze sporo miejsca i na pewno się zmieszczą " (robi tak prawie zawsze, podczas gdy ty jako pasażer masz już odrętwiałe kończyny od ścisku), guagua
[...CZYTAJ DALEJ]
Gua gua gdzieś na końcu świata, czyli przystanek minibusów w Las Galeras. "Zapraszamy do środka, emocje gwarantowane. Będziemy jechać tak, ze złamiemy prawa fizyki"
Hhhh
Haitańczycy – nacja najliczniej reprezentowana wśród obcokrajowców na Dominikanie. Z tą jednak różnicą , że Haitańczycy nie przyjeżdżają do Republiki Dominikany na wakacje ani w celach turystycznych- tylko, aby żyć (bo w ich ojczystym kraju życie jest jeszcze cięższe niż na Dominikanie lub prawie niemożliwe). W większości przypadków Haitańczycy podejmują się wykonywania najcięższych prac, po które
[...CZYTAJ DALEJ]
Dwaj panowie na rowerach wcale nie pracują w NYPD, jak mogłaby sugerować czapeczka jednego z nich, ale są z Haiti i mieszkają w Republice Dominikany. Wracają właśnie z pracy, jadą do pracy, lub po prostu jeżdżą na rowerach 😉 Okolice Santiago
Haiti – sąsiedzki kraj dzielący wyspę Hispaniolę; sąsiad Dominikany od zachodniej strony. Niektórzy mówią, że nazwanie Haiti "krajem" jest określeniem na wyrost, gdyż nic nie funkcjonuje tam tak, jak powinno. Najbiedniejsze państwo zachodniej półkuli i kraj biedniejszy od Dominikany. W styczniu 2010 roku Haiti nawiedziło bardzo silne i katastrofalne trzęsienie ziemi, którego ofiarą padło ponad 250 tys, ludzi. Straty materialne również były bardzo wysokie – dla tego biednego kraju. Kraj, któremu i tak nie wiodło się i najlepiej przed trzęsieniem ziemi, został jeszcze przez nie "dobity". Większość zniszczeń w kraju przyjęła na siebie stolica – Port au Prince, gdzie wiele budynków i całych dzielnic zostało kompletnie zniszczonych. Dla większości Haitanczyków jedyną nadzieją jest emigracja do swojego wschodniego sąsiada – Dominikany, która takowa emigrację przyjmuje z mieszanymi uczuciami.
[...CZYTAJ DALEJ]
Karaiby, czyli miejsce gdzie żyją potomkowie niewolników z Afryki. Widać to w sztuce, widać w kulturze i widać to na codzień na Dominikanie - nawet jeśli Dominikańczyk stanowczo będzie wypierał się części siebie pochodzącej z Afryki. Na zdjęciu fantastyczne obrazy sprzedawane przez Haitańczyków w wielu miejscowościach turystycznych na Dominikanie
O przyczynach fatalnego stanu rzeczy na Haiti można by pisać długo, czasami [...CZYTAJ DALEJ]
Hałas – codzienność na Dominikanie. Gdybym miał opisać ten kraj jednym słowem – byłoby to "GŁOŚNY". Tutaj wszystko zdaje się [...CZYTAJ DALEJ]
Cisza i Dominikańczyk to dwa wykluczające się wzajemnie pojęcia. Na zdjęciu dowód 😉 - jedno z wielu źródeł hałasu na Dominikanie...Dominikańczycy kochają muzykę i żyć bez niej nie mogą...tak samo jak ubóstwiają głośne wydechy motocyklowe i tak samo , jak lubują się w głośnych rozmowach...
Hamburger – dosyć popularna przekąska na Dominikanie, która z racji bliskości do USA zapożyczyła wiele rozwiązań kulinarnych z tegoż kraju. Danie nie dla smakoszów, złożone z bardzo przeciętnej jakości mięsa i tragicznego chleba, który podgrzany lub zapiekany – aż taki tragiczny już nie jest.
Hot dog, a może hamburger ? Efekt diabła tasmańskiego z obrazka niegwarantowany 😉
Hot dog – kolejne zapożyczenie kulinarne z USA. Sprzedawane popołudniami na ulicach większych miast; hotdog i hamburger nie są jednak tak popularne jak empanady, które niepodzielnie królują w segmencie "konkretne przekąski".
Iiii
Iguany – duże jaszczurki, żyjące na południowym i południowym – zachodzie Dominikany. Głównie w prowincji Enriquillo/ Barahona. Prezentują się okazale – pamiętam, gdy raz jechałem skuterem z Azui do Barahony – o mało nie przejechał bym iguany, która dumnie przechodziła sobie przez drogę. Jako, że było to "zwierzątko" długości kota i o wadze też co nieco znaczącej, cudem uniknąłem wypadku. 😉
Internet – pomimo małej wielkości kraju, Dominikana nie może pochwalić się najlepszą infrastrukturą internetową. Internet jest tutaj drogi – przykładowo za dedykowane łącze 10 mbps musimy wyłożyć każdego miesiąca ponad 120 dolarów (!). W Europie i USA taka prędkość jest parokrotnie tańsza. Wiodącym operatorem internetowym jest tutaj Claro, jedna z największych firm telekomunikacyjnych w Ameryce Łacińskiej. Z racji drogiego internetu, na który nie wszystkich stać w kraju bardzo popularne są kafejki internetowe. Przeciętnie mają łącza o prędkości
[...CZYTAJ DALEJ]
Typowa kafejka internetowa na Dominikanie, czyli centro de internet. Godzina korzystania - 25-50 pesos. Przeciętnie koło 30 😉
Jjjj
Jakość produktów – większość produktów, które można kupić na Dominikanie, pochodzi z Chin. Dotyczy to zwłaszcza sprzętu AGD i artykułów AGD; także ubrań, obuwia etc. Ich jakość pozostawia wiele do życzenia. To samo tyczy się produktów znanych marek, które według słów miejscowych "są gorszego rzutu", podobnie jak paliwo, gaz etc.
Jednak są na Dominikanie produkty, które (przynajmniej z wyglądu) są dobre i o niskich cenach – są to meble. Za porządny zestaw do salonu lub kuchni płaci się tu o paredziesiąt procent mniej niż w Polsce...
Jaszczurka – zwierzątko, które czasami spotkamy w pobliżu swojego domu lub generalnie w innym miejscu na Dominikanie. Jaszczurki to pożyteczne istoty dla człowieka – z reguły żywią się tym, czego człowiek zbytnio nie lubi – czyli owadami. Mieć jaszczurkę wokół swojego domu to gwarancja posiadania sprzymierzeńca w walce z insektami.
Jaszczurki to małe i przebiegłe stworzonka, mistrzynie kamuflażu. Na zdjęciu - okolice Monte Cristi i lokalna jaszczurka
Język angielski – w teorii obecnie służący jako "światowy język esperanto". Na Dominikanie to jednak się nie sprawdza. Znajomość języka angielskiego jest tutaj bardzo niska – może 5 % populacji jest w stanie
[...CZYTAJ DALEJ]
Język hiszpański – język oficjalny na Dominikanie. Problem tylko w tym, że wymowa stosowana przez lokalnych ludzi jest
[...CZYTAJ DALEJ]
Zdrowe, pożywne, pyszne i TANIE - czyli soki i szejki owocowe na Dominikanie. O przeciętnych "sandwichsach", ze względu na kiepskiej jakości chleb i inne produkty (jak np. ser), już tego niestety powiedzieć nie można...
Jugo natural – czyli inaczej naturalny sok owocowy. Obok empanady i sandwicha podstawowe danie serwowane w cafeterii. Prawie zawsze soki są robione na miejscu i przechowywane w pojemnej lodowce. Rozcieńczane z wodą i serwowane z lodem. Standardowa cena za sok to od
[...CZYTAJ DALEJ]